آیا تا به حال برایتان پیش آمده که پلک چشمتان بدون دلیل مشخصی شروع به پریدن کند؟ این اتفاق ممکن است چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد و گاهی آن قدر تکرار شود که زندگی روزمره را مختل کند. بسیاری از افراد هنگام مواجهه با این مشکل، به دنبال راهکارهای خانگی یا ساده برای کاهش یا درمان آن هستند. اگر پرش پلک چشم به طور مداوم یا شدید برای شما اتفاق می افتد، بهتر است علت آن را بررسی کنید.
پرش پلک چشم چیست و چرا اتفاق می افتد؟
فهرست مطالب
- پرش پلک چشم چیست و چرا اتفاق می افتد؟
- علائم و نشانه های پرش پلک چشم
- برای بررسی علائم پرش پلک چشم به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
- علت پرش پلک چشم چیست؟
- پریدن پلک چشم راست به چه معناست؟
- پریدن پلک چشم چپ نشانه چیست؟
- علت پرش پلک پایینی چشم چپ چیست؟
- علت پرش پلک چشم به مدت طولانی چیست؟
- آیا پرش پلک چشم و کرونا به هم مرتبط هستند؟
- علت پریدن پلک چشم در بارداری چیست؟
- علت تیک عصبی یا اسپاسم عضلانی چشم چیست؟
- تشخیص علت پرش پلک چشم چگونه انجام می شود؟
- درمان پرش پلک چشم چیست؟
- ۱. درمان خانگی پرش پلک چشم
- ۲. جراحی و بوتاکس برای درمان پرش پلک
- ۳. درمان پرش پلک چشم در طب سنتی
- ۴. قطره و دارو برای درمان پرش پلک چشم
- چگونه از پریدن پلک چشم جلوگیری کنیم؟
- جمع بندی
پرش پلک چشم که در زبان انگلیسی به آن eye twitching و در اصطلاح پزشکی blepharospasm گفته می شود، به انقباض های مکرر، غیرارادی و معمولاً خفیف عضلات پلک گفته می شود. این پرش اغلب در پلک بالایی دیده می شود، اما می تواند هر دو پلک بالا و پایین را نیز درگیر کند.
برای بیشتر افراد، پرش پلک چشم تنها به صورت کشش یا لرزش ملایم و گذرا احساس می شود. با این حال، در برخی موارد این اسپاسم ها آن قدر شدید هستند که منجر به بسته شدن کامل پلک ها می شوند. در چنین حالتی، پزشکان از اصطلاح «بلفارواسپاسم» برای توصیف این نوع از پلک زدن غیرارادی استفاده می کنند.
این اسپاسم ها معمولاً هر چند ثانیه یک بار تکرار می شوند و ممکن است بین یک تا دو دقیقه ادامه داشته باشند. دوره های پرش پلک چشم قابل پیش بینی نیستند؛ گاهی ممکن است چند روز پشت سر هم رخ دهند و سپس برای چند هفته یا حتی چند ماه ناپدید شوند.
اگرچه پرش پلک چشم معمولاً بدون درد و بی خطر است، اما می تواند آزاردهنده باشد و تمرکز یا آرامش فرد را مختل کند. آگاهی از علت ها و روش های کنترل این وضعیت می تواند در کاهش شدت و دفعات آن بسیار مؤثر باشد.
علائم و نشانه های پرش پلک چشم
پرش پلک چشم به حرکت یا انقباض غیرارادی و غیرطبیعی عضلات پلک گفته می شود. این وضعیت معمولاً بدون هشدار قبلی اتفاق می افتد و ممکن است در صورت تکرار زیاد، بر کیفیت بینایی تأثیر بگذارد. اگر پرش پلک تنها گاهی رخ دهد، جای نگرانی نیست؛ اما در صورتی که به طور مداوم دچار آن هستید، ممکن است به اختلالی به نام بلفارواسپاسم خوش خیم ضروری مبتلا باشید.
در ادامه به مهم ترین علائم پرش پلک چشم اشاره می کنیم:
- سوزش ناگهانی چشم: معمولاً اولین نشانه ای است که افراد تجربه می کنند.
- افزایش تعداد پلک زدن: چشم ها بیشتر از حالت طبیعی پلک می زنند.
- حساسیت به نور: ممکن است نورهای معمولی برایتان آزاردهنده شوند.
- خشکی چشم: احساس خشکی یا خارش در سطح چشم.
- اختلالات بینایی: در صورت تکرار زیاد، دید ممکن است تار یا مختل شود.
- اسپاسم صورت: در برخی موارد، عضلات اطراف چشم و صورت هم دچار انقباض می شوند.
- علائم گل مژه: برخی افراد هم زمان با پرش پلک، با علائم اولیه گل مژه نیز مواجه می شوند.
اگر هر یک از این نشانه ها را به طور مکرر تجربه می کنید، توصیه می شود برای بررسی های دقیق تر به چشم پزشک مراجعه کنید. تشخیص به موقع می تواند از پیشرفت مشکل و بروز ناراحتی های بیشتر جلوگیری کند.
برای بررسی علائم پرش پلک چشم به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
در اغلب موارد، پرش پلک چشم بی خطر است و نیاز به درمان فوری ندارد. با این حال، اگر اسپاسم های پلک به طور مداوم و غیرعادی ادامه پیدا کند، ممکن است نشانه ای از یک مشکل جدی تر در سیستم عصبی یا مغز باشد. در چنین شرایطی، مراجعه به پزشک ضروری است.
اگر همراه با پرش پلک چشم، علائم زیر را تجربه می کنید، حتماً به پزشک مراجعه نمایید:
- قرمزی غیرعادی یا ترشح چشم
- افتادگی پلک بالایی
- ورم پلک یا ناحیه اطراف چشم
- بسته شدن کامل پلک در هر بار پرش
- ادامه دار بودن پرش برای چند هفته
- تأثیر پرش بر عضلات دیگر صورت
علت پرش پلک چشم چیست؟
یکی از پرتکرارترین سوالاتی که ذهن بسیاری را درگیر می کند این است که علت پرش پلک چشم چیست و چرا گاهی پلک بدون هشدار شروع به لرزیدن یا پریدن می کند؟
در اغلب موارد، پرش پلک چشم یا بلفارواسپاسم به دلیل انقباض های خفیف و موقتی عضلات پلک ایجاد می شود و معمولاً بی ضرر است. این وضعیت اغلب خودبه خود و بدون نیاز به درمان خاصی برطرف می شود.
با این حال، دلایل مختلفی می توانند در ایجاد این مشکل نقش داشته باشند، از جمله:
- خستگی و کمبود خواب
- استرس و فشارهای عصبی
- مصرف بیش از حد کافئین (قهوه، چای یا نوشابه های انرژی زا)
- خشکی یا تحریک چشم (مثلاً به دلیل کار زیاد با مانیتور)
- حساسیت چشمی یا آلرژی ها
- کمبود برخی ویتامین ها مانند B12 و منیزیم
در موارد نادر، پرش مداوم پلک چشم می تواند یکی از علائم اولیه یک اختلال عصبی یا حرکتی مزمن باشد، به ویژه اگر این پرش ها با حرکات غیرارادی دیگر در صورت همراه باشند.
پریدن پلک چشم راست به چه معناست؟
پرش پلک چشم راست می تواند در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود و در بسیاری از موارد بدون دلیل مشخصی بروز کند. با اینکه این حالت اغلب بی ضرر است، اما اگر به طور مداوم تکرار شود یا با علائم دیگری همراه باشد، بهتر است مورد بررسی قرار گیرد.
گاهی اوقات پرش پلک چشم – به ویژه در پلک راست – ممکن است در برخی موقعیت ها بیشتر احساس شود یا شدت آن افزایش یابد. در ادامه، به برخی از مهم ترین عواملی که می توانند باعث بروز یا تشدید این حالت شوند اشاره می کنیم:
- سوزش یا خشکی چشم
- کشش بیش از حد عضلات پلک (مثلاً بر اثر خیره شدن طولانی به صفحه نمایش)
- خستگی شدید یا کمبود خواب
- فشار فیزیکی به چشم یا بیرون زدگی آن
- عوارض جانبی برخی داروها، به ویژه داروهای مرتبط با بیماری هایی مانند پارکینسون
- استرس و اضطراب زیاد
- مصرف بیش از حد کافئین، الکل یا دخانیات
در بسیاری از موارد، پرش پلک چشم راست با بهبود سبک زندگی و کاهش عوامل تحریک کننده قابل کنترل است. با این حال، اگر این علائم ادامه دار بودند یا با مشکلات دیگری مانند تاری دید، درد یا بسته شدن کامل پلک همراه شدند، حتماً باید به پزشک مراجعه کرد.
پریدن پلک چشم چپ نشانه چیست؟
پرش پلک چشم چپ همانند پرش پلک راست، معمولاً نتیجه اسپاسم خفیف و غیرارادی عضلات پلک است. این حالت ممکن است به طور ناگهانی ایجاد شده و بدون درد یا خطر خاصی باشد. در بسیاری از موارد، پرش پلک چشم تنها چند لحظه طول می کشد و خودبه خود برطرف می شود. با این حال، اگر پرش چشم چپ مکرر یا طولانی مدت باشد، لازم است آن را جدی گرفت، به ویژه اگر با علائم دیگری همراه شود. علل ساده پرش پلک چشم چپ:
- استرس و فشار عصبی
- خستگی و کم خوابی
- تحریک یا خشکی چشم
- مصرف بیش از حد کافئین یا الکل
- کار طولانی با صفحه نمایش یا مطالعه زیاد
علت پرش پلک پایینی چشم چپ چیست؟
پرش پلک چشم – به ویژه در ناحیه ی پلک پایین و در چشم چپ – معمولاً نگران کننده نیست و به ندرت نشان دهنده ی یک بیماری جدی است. در اغلب موارد، این حالت نتیجه ی تحریک خفیف عضلات پلک است و خودبه خود، بدون نیاز به درمان خاصی، برطرف می شود. یکی از رایج ترین علت های پرش پلک پایینی چشم چپ شامل موارد زیر است:
- کمبود خواب یا خستگی شدید
- مصرف بیش از حد قهوه یا سایر منابع کافئین
- رانندگی طولانی مدت و تمرکز مداوم به مسیر
- نگاه کردن طولانی به صفحه نمایش بدون استراحت چشم
- استرس و تنش های روحی
این وضعیت معمولاً با کاهش عوامل محرک مانند کاهش مصرف کافئین، خواب کافی و استراحت دادن به چشم ها بهبود می یابد. اگر پرش پلک چشم در پلک پایین تنها برای مدت کوتاهی ظاهر شود و با درد، تاری دید یا دیگر علائم همراه نباشد، جای نگرانی ندارد.
علت پرش پلک چشم به مدت طولانی چیست؟
پرش مداوم و طولانی مدت پلک چشم که به آن اسپاسم مزمن پلک یا «بلفارواسپاسم خودبه خودی خوش خیم» گفته می شود، نوعی اختلال است که باعث پرش های غیرقابل کنترل و مکرر پلک می گردد. این حالت معمولاً هر دو چشم را درگیر می کند و در زنان بیشتر از مردان شایع است.
مطابق آمار مرکز ژنتیک، این مشکل حدود ۵۰،۰۰۰ نفر در آمریکا را تحت تأثیر قرار داده و اغلب در میانسالی یا بزرگسالی آغاز می شود. بلفارواسپاسم خودبه خودی ممکن است به مرور زمان تشدید شده و باعث مشکلات زیر شود:
- تاری دید
- افزایش حساسیت به نور
- پرش همراه با آبریزش یا ریزش اشک از چشم
- اسپاسم های عضلانی صورت
علت دقیق این نوع پرش پلک چشم هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما برخی بیماری ها و عوامل می توانند این وضعیت را بدتر کنند، از جمله:
- بلفاریت (التهاب پلک)
- التهاب ملتحمه یا گل مژه
- خشکی چشم
- تحریکات محیطی مانند باد، نور شدید چراغ ها، نور خورشید یا آلودگی هوا
- خستگی چشم و کار طولانی با صفحه نمایش
- حساسیت به نور
- استرس و فشارهای عصبی
- مصرف زیاد الکل و کافئین
- سیگار کشیدن
اگر دچار پرش پلک چشم طولانی مدت هستید و این مشکل همراه با علائم دیگری مانند تاری دید یا ناراحتی چشم می باشد، حتماً باید به پزشک متخصص مراجعه کنید تا علت دقیق بررسی و درمان مناسب آغاز شود.
آیا پرش پلک چشم و کرونا به هم مرتبط هستند؟
مطالعات و گزارش های متعددی نشان داده اند که پرش پلک چشم می تواند در برخی بیماران مبتلا به کرونا (COVID-19) مشاهده شود. بیماری کرونا به دلیل ایجاد التهاب و آسیب به سیستم عصبی، می تواند باعث بروز علائمی مانند پرش پلک چشم و سردرد شود.
از سوی دیگر، استرس و اضطراب ناشی از پاندمی کرونا نیز یکی از عوامل مهم در تشدید پرش پلک چشم به شمار می رود. در یک بررسی مشخص شد که ۶۷٪ از بیماران مبتلا به کرونا به دلیل قرنطینه و دورکاری، استفاده بیشتری از گوشی موبایل و لپ تاپ داشته اند که این عامل خود می تواند باعث خستگی چشم و در نتیجه پرش پلک شود.
همچنین، ۸۰٪ از این بیماران گزارش داده اند که علائمی مانند پرش پلک و سردرد را تجربه کرده اند؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت که بین کرونا و پرش پلک چشم ارتباطی وجود دارد، اما این ارتباط بیشتر به دلیل تأثیرات عصبی و روانی بیماری و تغییر سبک زندگی در دوران کرونا است.
علت پریدن پلک چشم در بارداری چیست؟
پرش پلک چشم در دوران بارداری یکی از مشکلات شایع و ناخوشایند است که اغلب به دلیل استرس، خستگی جسمی و روانی رخ می دهد. این حالت ناشی از اسپاسم یا انقباض غیرارادی عضلات پلک بالا یا پایین است و معمولاً به خودی خود برطرف می شود و خطری برای مادر یا جنین ندارد.
علاوه بر این، کمبود برخی ویتامین ها و مواد معدنی مهم مانند منیزیم، کلسیم و ویتامین های گروه B در دوران بارداری می تواند باعث تشدید پرش پلک چشم شود؛ بنابراین توجه به تغذیه مناسب و استراحت کافی می تواند به کاهش این عارضه کمک کند.
علت تیک عصبی یا اسپاسم عضلانی چشم چیست؟
تیک عصبی یا اسپاسم عضلانی چشم که در اصطلاح پزشکی به آن بلفارواسپاسم گفته می شود، یکی از عوامل مهم در ایجاد پرش پلک چشم است. این حالت می تواند دلایل متعددی داشته باشد، از جمله:
- استرس و اضطراب شدید که فعالیت عصبی را افزایش می دهد
- کمبود خواب یا خستگی مزمن که باعث تحریک عضلات پلک می شود
- خستگی چشم ناشی از نگاه طولانی به صفحه نمایش یا نور زیاد
- مصرف زیاد کافئین یا محرک ها که سیستم عصبی را حساس تر می کند
- خشکی چشم که به دلیل کمبود رطوبت باعث تحریک پلک می شود
- واکنش های آلرژیک مانند تب یونجه که التهاب ایجاد می کنند
- مصرف برخی داروها مثل آنتی هیستامین ها یا داروهای روانپزشکی خاص
- بیماری های عصبی مثل دیستونی عضلانی یا سندرم تورت
شناخت این عوامل می تواند به مدیریت بهتر پرش پلک چشم و کاهش ناراحتی ناشی از آن کمک کند. در صورت ادامه دار بودن یا تشدید پرش پلک، توصیه می شود به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص علت پرش پلک چشم چگونه انجام می شود؟
برای تشخیص دقیق علت پرش پلک چشم، مهم ترین کاری که خود شما می توانید انجام دهید، ثبت دقیق سوابق و شرایط بروز این مشکل است. یادداشت کردن جزئیات می تواند به پزشک در تشخیص صحیح و انتخاب بهترین روش درمان کمک زیادی کند.
نکات مهمی که هنگام ثبت باید به آن ها توجه کنید عبارت اند از:
- تعداد دفعات و شدت پرش پلک
- میزان مصرف کافئین، تنباکو و الکل
- سطح استرس و فشارهای روانی
- مدت و کیفیت خواب
اگر متوجه شدید پرش پلک در مواقع کم خوابی بیشتر می شود، توصیه می شود زودتر بخوابید تا عضلات پلک کمتر تحت فشار قرار گیرند و اسپاسم کاهش یابد.
درمان پرش پلک چشم چیست؟
پرش پلک چشم معمولاً با استراحت کافی، کاهش استرس و کم کردن مصرف کافئین، طی چند روز تا چند هفته خودبه خود بهبود پیدا می کند. اگر این روش ها موثر نبودند، باید به دنبال درمان علت اصلی پرش پلک باشید. چون دلایل پرش پلک متنوع است، روش های درمان و میزان اثر بخشی آن ها در هر فرد متفاوت خواهد بود.
۱. درمان خانگی پرش پلک چشم
برای کاهش پرش پلک چشم در بزرگسالان و کودکان، می توانید این راهکارهای ساده را امتحان کنید:
- کاهش مصرف کافئین مانند چای، قهوه و نوشابه های انرژی زا
- خواب کافی و منظم برای کمک به رفع لرزش پلک چشم
- مرطوب نگه داشتن چشم ها با استفاده از قطره های چشمی یا اشک مصنوعی
- استفاده از کمپرس آب گرم در شروع اسپاسم پلک برای آرام کردن عضلات
۲. جراحی و بوتاکس برای درمان پرش پلک
اگر پرش پلک شدید و مزمن باشد، درمان های پزشکی زیر ممکن است توصیه شود:
- تزریق بوتاکس: یکی از روش های موثر برای کنترل اسپاسم های شدید پلک است. بوتاکس باعث شل شدن عضلات می شود و تاثیر آن چند ماه طول می کشد، سپس نیاز به تزریق مجدد دارد.
- جراحی: در موارد خاص، جراحی برای برداشتن عضلات یا اعصاب پلک می تواند به کاهش پرش پلک کمک کند.
۳. درمان پرش پلک چشم در طب سنتی
در طب سنتی علت پرش پلک را اغلب کمبود ویتامین ها و مواد معدنی می دانند. با تغذیه مناسب و مصرف مواد غذایی زیر می توانید به کاهش این مشکل کمک کنید:
- شیر هویج و قرص مخمر
- لوبیا خشک و لوبیا سبز
- غلات و استانبولی پلو
- کباب گوشت قرمز و زرده تخم مرغ
- شیر عسل، گردو و خرما با شیر
- سالاد سبزیجات برگ سبز همراه با گردو و روغن زیتون
۴. قطره و دارو برای درمان پرش پلک چشم
در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای زیر را برای کنترل پرش پلک تجویز کند:
- سولفات کینین: دارویی ضد اسپاسم که انقباض عضلات پلک را کاهش می دهد
- آنتی هیستامین ها: در صورت وجود حساسیت یا آلرژی، می توانند کمک کننده باشند (استفاده تنها با تجویز پزشک)
چگونه از پریدن پلک چشم جلوگیری کنیم؟
برای پیشگیری از پریدن پلک چشم روش های متعددی وجود دارد که رعایت آن ها می تواند به کاهش اسپاسم و انقباض های ناخوشایند پلک کمک کند. یکی از دلایل مهم این مشکل، کمبود برخی مواد مغذی مانند ویتامین B12 و منیزیم در رژیم غذایی است. برای تامین ویتامین های مورد نیاز، مصرف مواد غذایی زیر توصیه می شود:
- سبزیجات با برگ سبز مانند اسفناج و کاهو
- موز
- آووکادو
- لوبیا
- مرغ
- شیر
- تخم مرغ
- ماهی قزل آلا
علاوه بر تغذیه مناسب، رعایت نکات زیر به جلوگیری از پریدن پلک چشم کمک می کند:
- کاهش مصرف کافئین مانند قهوه، چای و نوشابه های انرژی زا
- داشتن خواب کافی و منظم
- مدیریت و کاهش استرس روزانه
- کاهش عوامل تحریک کننده چشم و استفاده منظم از قطره های چشمی مرطوب کننده
- استفاده از عینک آفتابی در روز برای محافظت چشم ها در برابر نور شدید
رعایت این نکات ساده می تواند به طور چشمگیری به کاهش پرش پلک چشم و بهبود سلامت عمومی چشم ها کمک کند.
جمع بندی
پرش پلک چشم، اسپاسم غیرارادی عضلات پلک است که اغلب ناشی از عوامل مختلفی مانند استرس، کم خوابی، مصرف زیاد کافئین و کمبود ویتامین هاست. این مشکل معمولاً بی ضرر بوده و با رعایت نکات ساده ای مثل خواب کافی، کاهش استرس، تغذیه مناسب و استفاده از قطره های مرطوب کننده چشم قابل کنترل است. در موارد شدید، درمان های پزشکی مانند تزریق بوتاکس یا جراحی ممکن است لازم باشد. تشخیص دقیق با ثبت علائم و مراجعه به پزشک انجام می شود. پیشگیری با مراقبت از چشم ها و حفظ سبک زندگی سالم موثر است.