استفاده از آسانسور می تواند برای برخی افراد همراه با ترس و اضطراب باشد و مشکلات قابل توجهی ایجاد کند. این افراد اغلب از بیان مداوم احساس ترس خود به دیگران احساس ناراحتی می کنند. کسانی که دچار ترس از آسانسور هستند، گاهی مجبور می شوند چندین طبقه را از طریق پله ها طی کنند تا به مقصد برسند؛ بنابراین شناسایی دلایل ایجاد این ترس و پیدا کردن راهکارهایی برای غلبه بر آن اهمیت زیادی دارد.
دلایل ایجاد ترس از آسانسور
فهرست مطالب
- دلایل ایجاد ترس از آسانسور
- نشانه های ترس از آسانسور
- چگونه بر ترس از آسانسور غلبه کنیم؟
- چگونه دیگران با ترس از آسانسور مقابله می کنند؟
- چگونه وحشت از آسانسور را کنترل و برطرف کنیم؟
- روش های درمان دارویی و غیردارویی وحشت از آسانسور
- احساس امنیت با سفری مطمئن در آسانسورهای ایمن
- وقتی دکمه های آسانسور کار نمی کنند، چه کنیم؟
- کارهایی که هرگز هنگام گیر کردن در آسانسور انجام ندهید
- ۱. تلاش برای باز کردن درها با زور
- ۲. فرار از طریق دریچه سقف
- آیا آسانسور سقوط می کند؟
- تا رسیدن کمک چگونه منتظر بمانیم؟
- جمع بندی
ترس از آسانسور می تواند ریشه در تجربه های دوران کودکی یا گذشته فرد داشته باشد. برای نمونه، شخصی که در کودکی در فضاهای کوچک و تاریک مانند انباری یا حمام محبوس شده باشد، در بزرگسالی احتمال بیشتری دارد که از محصور شدن در کابین آسانسور هراس داشته باشد.
عوامل محیطی و تجربیات دیداری نیز نقش مهمی در شکل گیری این ترس دارند. به عنوان مثال، مشاهده صحنه ای از سقوط یک بازیگر در چاه آسانسور در فیلم یا سریال، می تواند تصویر شدیدی در ذهن فرد ایجاد کند و موجب نگرانی مداوم و تبدیل آن به ترس واقعی از آسانسور شود.
علاوه بر این، تجربه های منفی واقعی هنگام استفاده از آسانسور نیز می توانند عامل اضطراب باشند. افرادی که قبلاً با توقف ناگهانی، قطع برق یا گیر افتادن در آسانسور مواجه شده اند، در دفعات بعدی استفاده، اغلب با نگرانی و اضطراب شدید روبرو می شوند.
نشانه های ترس از آسانسور
ترس از آسانسور می تواند در افراد مختلف به شکل های متفاوتی بروز کند، اما معمولاً علائم مشخصی وجود دارد که نشان دهنده اضطراب و نگرانی مرتبط با این فوبیا هستند. از جمله مهم ترین این نشانه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس استرس و نگرانی شدید پیش از استفاده از آسانسور
- ترس از خفگی یا محدودیت فضا
- وحشت از گیر افتادن در محیط تاریک یا ناامن
- تنفس نامنظم یا دشواری در نفس کشیدن
- افزایش ضربان قلب و تپش شدید
- ضعف بدنی، بی حالی و حس ناآرامی
تشخیص این علائم می تواند اولین گام برای مواجهه و غلبه بر ترس از آسانسور باشد.
چگونه بر ترس از آسانسور غلبه کنیم؟
عوامل محیطی آسانسور، مانند سقف های کوتاه و کم نور، دیوارهای نزدیک به هم و تهویه ضعیف، می توانند باعث ایجاد ترس در افراد شوند. بسیاری از کسانی که دچار این فوبیا هستند، دائما نگران وقوع نقص فنی، قطع برق یا حتی سقوط شیشه های آسانسور هستند. برخی نیز با یادآوری صحنه های ترسناک از فیلم ها، از تکرار چنین حوادثی برای خودشان دچار دلهره می شوند. به همین دلیل، این افراد اغلب ترجیح می دهند مسیرهای طولانی پله ها را بالا و پایین بروند تا از کابین آسانسور استفاده کنند. در چنین شرایطی، حملات هراس با علائمی مثل تپش قلب، تنگی نفس، تعریق و تنفس های نامنظم و کم عمق بروز پیدا می کند.
برای غلبه بر ترس از آسانسور، گام اول بررسی ریشه ی این اضطراب است. باید مشخص شود که آیا ترس ناشی از خود آسانسور است یا از محیط های تنگ و تاریک. با این بررسی می توان تمایز بین این دو نوع هراس را شناخت. به عنوان مثال، می توان پرسید: آیا از آسانسوری که خاموش و متوقف است هم احساس ترس می کنید؟ این شناخت به فرد کمک می کند تا تمرین های مناسب برای مقابله با ترس را آغاز کند.
چگونه دیگران با ترس از آسانسور مقابله می کنند؟
بسیاری از افرادی که از آسانسور هراس دارند، اولین واکنششان اجتناب از استفاده از آن و جایگزینی پله هاست. برخی دیگر برای کاهش اضطراب، از نگهبان یا مسئول ساختمان می خواهند آن ها را همراهی کند و کلید اضطراری در دسترس باشد. گروهی نیز ترجیح می دهند هنگام ورود به کابین، یک دوست یا شریک زندگی همراهشان باشد تا احساس امنیت بیشتری پیدا کنند.
با این حال، در مواقعی که مقصد در بالاترین طبقه یک برج یا مراکز درمانی واقع در طبقات بالا باشد، ترس از آسانسور می تواند به یک مشکل واقعی تبدیل شود و زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهد؛ بنابراین بهترین راهکار، شناسایی دقیق علت این هراس و اقدام به رفع آن است تا بتوان با اطمینان و آرامش از آسانسور استفاده کرد.
چگونه وحشت از آسانسور را کنترل و برطرف کنیم؟
پذیرش این واقعیت که ترس از آسانسور نوعی اختلال قابل درمان است، اولین و مهم ترین گام در مسیر مقابله با آن است. درک ضرورت رفع این مشکل باید از دل خود فرد نشأت بگیرد و تنها به دلیل درخواست دیگران اقدام به درمان صورت نگیرد.
تمرینات ساده ذهنی و تمرکز بر تنفس می توانند تأثیر قابل توجهی در کاهش اضطراب داشته باشند. تصور لحظات آرام و دلنشین و تجسم آن ها، ذهن را از افکار منفی دور می کند. می توانید خود را در حال حرکت آسانسور به سمت بالا یا پایین تصور کنید و تصور کنید که به تنهایی وارد کابین شده و بدون کمک دیگران از آن خارج می شوید. این تمرین ها به تدریج اثر خود را نشان می دهند.
بهتر است از مراحل ساده آغاز کنید؛ برای مثال، مدت کوتاهی کنار درب آسانسور بایستید و حرکت رفت و برگشت آن را مشاهده کنید. لحظه ورود و قدم گذاشتن در کابین ممکن است چالش برانگیز باشد، اما تمرکز بر تصاویر آرامش بخش می تواند کمک کننده باشد. ثبات قدم و پیشروی مرحله به مرحله، کلید موفقیت در این مسیر است. ترس از آسانسور بیشتر ساخته ذهن است و با تمرین، تمرکز و استمرار می توان آن را به مرور برطرف کرد.
روش های درمان دارویی و غیردارویی وحشت از آسانسور
متخصصان اغلب داروهای ضد اضطراب را برای کاهش علائم فوبیای آسانسور تجویز می کنند. این داروها می توانند شدت تعریق، تپش قلب و حملات پانیک را کاهش دهند، اما درمان قطعی به شمار نمی روند و اثرشان معمولاً کوتاه مدت است.
از سوی دیگر، مراجعه به مشاور روانشناس و استفاده از روش های درمانی غیردارویی می تواند اثر بلندمدت و پایدار داشته باشد. درمان های شناختی-رفتاری در بسیاری از موارد توانسته اند افراد را از هراس های مرضی رها کرده و اعتماد به نفس آن ها در مواجهه با آسانسور را افزایش دهند.
احساس امنیت با سفری مطمئن در آسانسورهای ایمن
بسیاری از افرادی که از آسانسور هراس دارند، نگرانی اصلی شان احتمال سقوط یا نقص فنی است و به همین دلیل کابین را غیرامن و خطرناک تصور می کنند. ارائه اطلاعات دقیق و واقعی درباره ایمنی آسانسورها به این افراد می تواند نقش بسیار مهمی در کاهش اضطراب و تسریع روند درمان ایفا کند.
امروزه امنیت آسانسورها به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. استفاده از سیم بکسل های پشتیبان، احتمال سقوط آسانسور را به حداقل می رساند، زیرا هر یک از این کابل ها قادر به تحمل وزن یک خودرو هستند. علاوه بر این، درب های آسانسور قبل از توقف کامل کابین هیچ گاه باز نمی شوند.
سیستم های کنترل سرعت و هدایت دقیق، حرکت آسانسور را با سرعت مناسب و ایمن به مقصد تضمین می کنند. تهویه مناسب کابین نیز تنفس را تسهیل کرده و از ایجاد حس خفگی در توقف های کوتاه یا طولانی جلوگیری می کند. علاوه بر این، وجود تلفن اضطراری و سیستم های هشدار، سطح امنیت سفر را افزایش می دهد.
با آگاه سازی درمانجو درباره این امکانات، می توان اطمینان خاطر ایجاد کرد و افکار منفی و اضطراب ناشی از ترس از آسانسور را به تدریج کاهش داد.
وقتی دکمه های آسانسور کار نمی کنند، چه کنیم؟
گاهی به دلیل قطعی برق یا نقص فنی، هیچ یک از دکمه های اضطراری پاسخ نمی دهند. در این شرایط، اولین ابزار نجات، گوشی موبایل است. حتی دریافت یک خط آنتن ضعیف می تواند حیاتی باشد.
شماره ۱۲۵ آتش نشانی بهترین و مطمئن ترین گزینه است، زیرا اپراتورها آموزش دیده و تجهیزات لازم را دارند و می توانند سریع وارد عمل شوند. هنگام تماس، اطلاعات دقیق شامل آدرس محل، تعداد نفرات و وضعیت داخل کابین را به آن ها بدهید.
اگر شماره مدیر ساختمان یا نگهبان را دارید، تماس با آن ها نیز مفید است، چرا که معمولاً راه حل های سریع و دسترسی به تعمیرکاران و شرکت خدمات دارند. همچنین یک دوست یا عضو خانواده می تواند از بیرون هماهنگی های لازم را انجام دهد و تا رسیدن کمک، وضعیت شما را پیگیری کند.
اگر سیگنال ضعیف است، جابجا شدن در گوشه های مختلف کابین گاهی کافی است تا موبایل شما آنتن بگیرد. پس از برقراری تماس اضطراری، اینترنت، وای فای و بلوتوث را خاموش کنید و نور صفحه را کاهش دهید تا باتری برای تماس های بعدی ذخیره بماند. اگر گوشی در دسترس یا کارا نبود، باید به روش سنتی متوسل شوید:
- فریاد نزنید: فریاد مداوم شما را سریع خسته می کند و ممکن است تنفس را دشوار کند.
- ضربه زدن هوشمندانه: با یک جسم سخت مانند کف کفش، دسته کلید یا وسیله فلزی دیگر، به در فلزی کابین ضربه بزنید. دیواره های دیگر معمولاً عایق صدا هستند و صدای شما را به بیرون نمی رسانند.
- ریتم مشخص: یک ضربه منظم و ریتمیک (مثلاً سه ضربه کوتاه، سه ضربه بلند، سه ضربه کوتاه شبیه SOS) توجه بیشتری جلب می کند و شانس شنیده شدن شما را افزایش می دهد.
این روش ها به شما کمک می کنند حتی در شرایط اضطراری و بدون کارکرد دکمه ها، سریع تر کمک دریافت کنید و اضطراب را کاهش دهید.
کارهایی که هرگز هنگام گیر کردن در آسانسور انجام ندهید
سینما گاهی باورهای غلط و خطرناکی درباره آسانسور به بیننده القا می کند؛ اقداماتی که در فیلم ها قهرمان پرور نشان داده می شوند، در دنیای واقعی می توانند وضعیت را از کنترل خارج و زندگی را به خطر بیندازند.
۱. تلاش برای باز کردن درها با زور
از باز کردن دستی یا اهرم زنی درهای داخلی یا بیرونی کابین به شدت بپرهیزید. باز کردن در وقتی کابین بین طبقات ایستاده باشد، شما را مقابل یک فضای خالی یا لبه ای قرار می دهد که سقوط از آن ممکن است. علاوه بر این، احتمال دارد سیستم های ایمنی یا ترمزها به صورت غیرمنتظره فعال یا غیر فعال شوند و حرکت ناگهانی کابین باعث صدمات جدی شود. چنین مداخلاتی تنها باید توسط تیم های فنی یا نجات انجام شود.
۲. فرار از طریق دریچه سقف
تصاویر سینمایی که قهرمانان از دریچه سقف بیرون می پرند، واقعیت را منعکس نمی کنند. دریچه ها معمولاً از بیرون قفل اند و فقط برای دسترسی نیروهای امدادی طراحی شده اند؛ باز کردن آن از داخل تقریبا غیرممکن است. حتی اگر دریچه باز شد، بالای کابین مملو از کابل ها، وزنه های تعادل و قطعات متحرک روغنی است که محیطی بسیار ناامن و مستعد آسیب رسانی ایجاد می کنند.
آیا آسانسور سقوط می کند؟
وقتی در آسانسور گیر می کنید، ذهن به سرعت سناریوهای ترسناک می سازد. بیایید این نگرانی ها را با واقعیت بررسی کنیم.
آیا اکسیژن تمام می شود؟ خیر. کابین آسانسور هیچ گاه یک محفظه کاملاً بسته نیست. دریچه ها و منافذ تهویه در سقف و کف کابین جریان هوا را برقرار می کنند، بنابراین کمبود اکسیژن نگرانی بی موردی است. نفس های عمیق بکشید و این شایعات را از ذهن خود دور کنید.
آیا آسانسور سقوط می کند؟ احتمال سقوط تقریبا صفر است. آسانسورهای مدرن مجهز به چندین سیستم ایمنی مستقل هستند. مشهورترین آن ها «ترمز ایمنی» یا پاراشوت است؛ این سیستم مکانیکی در صورت افزایش بیش از حد سرعت کابین فعال شده و آن را روی ریل ها قفل می کند. حتی در هنگام قطعی برق نیز این مکانیزم عمل می کند؛ بنابراین سقوط آزاد آسانسور تنها یک افسانه سینمایی است.
تا رسیدن کمک چگونه منتظر بمانیم؟
پس از اطلاع رسانی و تماس با امداد، مرحله بعدی صبر و انتظار است. در این مدت می توان با انجام چند کار ساده اضطراب را کاهش داد و امنیت خود را حفظ کرد.
- روی زمین بنشینید: نشستن دو مزیت مهم دارد؛ اول اینکه مرکز ثقل بدن شما پایین آمده و در صورت تکان های ناگهانی آسانسور تعادل بیشتری خواهید داشت. دوم اینکه خستگی و فشار جسمانی کاهش پیدا می کند.
- استفاده از چراغ قوه: اگر برق قطع شده و کابین تاریک است، نور چراغ قوه گوشی می تواند دید کافی فراهم کند. روشنایی فضا به کاهش اضطراب و کنترل ترس کمک می کند.
- گفتگو با همراهان: در صورت حضور دیگران، مکالمه آرام و دوستانه می تواند از افزایش وحشت جمعی جلوگیری کند و لحظات انتظار را قابل تحمل تر کند.
این روش ها به شما کمک می کنند تا در طول زمان انتظار آرامش خود را حفظ کرده و کنترل وضعیت را از دست ندهید.
جمع بندی
ترس از آسانسور یک فوبیای رایج است که می تواند اضطراب، تپش قلب و وحشت ایجاد کند. دلایل آن شامل تجربیات گذشته، تصاویر ترسناک فیلم ها و وقایع ناگوار واقعی است. علائم شامل تنگی نفس، تعریق و نگرانی شدید است. مقابله با این ترس با تمرین های ذهنی، مواجهه تدریجی، شناخت دلایل اضطراب و استفاده از حمایت دوستان یا متخصص روانشناس ممکن است. آسانسورهای مدرن ایمن اند و سیستم های حفاظتی، تهویه و امکانات اضطراری امنیت سفر را تضمین می کنند. تماس با امداد، مدیریت انتظار و اجتناب از اقدامات خطرناک، کلید مقابله ایمن با فوبیا است.